Οπτικά – ένα απλό κύβο με σκόνη στην επιφάνεια. Στην πράξη – ένα απαραίτητο στοιχείο που καθορίζει τον έλεγχο του χτυπήματος, την πρόσφυση και τη σταθερότητα της τροχιάς. Κάθε επαγγελματίας γνωρίζει: χωρίς ποιοτική επίστρωση στην άκρη του κιου, το κιο γλιστράει και η κατεύθυνση της μπάλας χάνει την προβλεψιμότητά της. Η απάντηση στο ερώτημα γιατί χρειάζεται κιμωλία στο μπιλιάρδο ξεπερνά τον ρυθμό και μετατρέπεται σε μηχανική αιτιολόγηση.
Μηχανική πρόσφυσης: γιατί χρειάζεται κιμωλία στο μπιλιάρδο
Το μπιλιάρδο απαιτεί επαφή μεταξύ σκληρού αντικειμένου (άκρη του κιου) και σφαίρας υπό μεταβλητή γωνία. Με την τυπική ταχύτητα του χτυπήματος – περίπου 1 μ/δευτερόλεπτο – η επιφάνεια της μπάλας αντιστέκεται, ιδίως σε πλαγιασμένη επαφή. Χωρίς προετοιμασία της άκρης του κιου, το κιο γλιστράει, αντί για το σημείο χτυπήματος προκύπτει παράσιτη ραγδαία κίνηση. Ακριβώς για την αποφυγή αυτού του γλιστρήματος χρησιμοποιείται μια επίστρωση που παρέχει μικρή τριβή. Η απάντηση στο ερώτημα γιατί χρειάζεται κιμωλία στο μπιλιάρδο βρίσκεται ακριβώς σε αυτήν την περιοχή – στη σταθεροποίηση της γωνίας επαφής και στην ενίσχυση της στιγμής του χτυπήματος.
Κατά την εφαρμογή ενός χτυπήματος με κλίση 15°, η γλίστρηση χωρίς επίστρωση φθάνει το 60% της συνολικής δύναμης του κινήτρου. Αυτό οδηγεί σε μη ελεγχόμενη περιστροφή της μπάλας και στην απώλεια της τροχιάς. Το κιμώλιο μειώνει αυτό το ποσοστό στο 10-12%, διατηρώντας την κατεύθυνση, ιδίως κατά την εφαρμογή πλαγιασμού.
Ιστορία του μπιλιάρδου κιμωλίου: από το αλάβαστρο στο πρότυπο
Οι πρώτες αναφορές στο κιμώλιο στο μπιλιάρδο χρονολογούνται στα μέσα του 19ου αιώνα. Αρχικά χρησιμοποιούνταν αλάβαστρο και αλεσμένο ασβεστόλιθο, εφαρμόζοντάς τα στις δερμάτινες άκρες με το χέρι. Το σημαντικό στάδιο ήταν η εφεύρεση ενός συμπαγούς μπλοκ που διαμορφώθηκε στο μέγεθος του κιου.
Η εταιρεία Brunswick ξεκίνησε πρώτη τη σειριακή παραγωγή. Μετά από πειράματα με την κρούση και το σχήμα, δημιουργήθηκε μια καθολική δομή. Αργότερα, ο μηχανικός Αντώνης Πελ πρότεινε μια φόρμουλα που αύξησε την πρόσφυση κατά 30%. Και ο εφευρέτης Γουίλιαμ Χόσκινς απέκτησε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τη σύνθεση με ενσωμάτωση ηφαιστειακών πετρωμάτων, που αύξησε την ακαταμάχητη και τη σταθερότητα της επίστρωσης.
Σύνθεση του μπιλιάρδου κιμωλίου: μηχανική της σκόνης
Το μπιλιάρδο κιμώλιο δεν έχει καμία σχέση με το γραφειακό αντίστοιχο. Η βάση αποτελείται από ένα μείγμα σκληρού απορρυπαντικού και μαλακτικού δεσμευτικού. Η τυπική σύνθεση περιλαμβάνει 60-80% λεπτοδιασπερμένου ασβεστόλιθου, 15-20% πυριτικών και 5-10% κεριού ή παραφινικών μειγμάτων. Αυτή η αναλογία δημιουργεί την απαραίτητη ισορροπία μεταξύ μαλακότητας και αντοχής στην πρόσφυση.
Κατά την εφαρμογή, τα σωματίδια της κιμωλίας γεμίζουν τις μικροπόρες της άκρης, δημιουργώντας ένα επικολλητικό στρώμα. Κατά το χτύπημα, μέρος αυτού ενσωματώνεται μερικώς στην επιφάνεια της μπάλας, σταθεροποιώντας την τροχιά. Χωρίς αυτό το ενδιάμεσο στρώμα, το κιο χάνει τον έλεγχο, ιδίως σε υψηλές ταχύτητες ή όταν το χτύπημα είναι με κλίση ή υπό αιφνίδια γωνία.
Πρακτική εφαρμογή: γιατί χρειάζεται κιμωλία στο μπιλιάρδο
Η διαδικασία εφαρμογής της κιμωλίας απαιτεί ακρίβεια. Κυκλικές κινήσεις χωρίς πίεση εξασφαλίζουν ομοιόμορφη επίστρωση. Η υπερβολική εφαρμογή δημιουργεί υπερβολική σκόνη, επιδεινώνοντας την επαφή. Μια εφαρμογή είναι αποτελεσματική για το πολύ 2-3 χτυπήματα. Οι επαγγελματίες ανανεώνουν το στρώμα πριν από κάθε κρίσιμο χτύπημα – ιδίως κατά την εκτέλεση περιστροφής ή ακριβούς ενέργειας με πλαγιασμό. Με διάμετρο άκρης 12 χιλιοστά, απαιτείται περίπου 0,1-0,2 γραμμάρια κιμωλίας για μια σειρά πέντε χτυπημάτων. Η πάχυνση του στρώματος δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 0,2 χιλιοστά – με μεγαλύτερη πάχυνση, τα σωμα
Οι διαφορές στον εξοπλισμό για αυτές τις δύο μορφές είναι επίσης σημαντικές. Τα τραπέζια για το ρωσικό μπιλιάρδο έχουν μήκος 12 ποδιών, κάνοντάς τα ανάμεσα στα μεγαλύτερα μεταξύ όλων των εκδοχών αυτού του παιχνιδιού. Τα τρύπια είναι μικρά, κάτι που απαιτεί απίστευτη ακρίβεια ακόμη και από έμπειρους παίκτες. Ο εξοπλισμός για το αμερικανικό μπιλιάρδο διαφέρει σημαντικά: τα τραπέζια έχουν μέγεθος από 7 έως 9 πόδια, ενώ τα τρύπια είναι πιο ευρεία, κάτι που διευκολύνει σημαντικά το παιχνίδι. Το κι για το ρωσικό μπιλιάρδο συνήθως είναι πιο βαρύ, με πιο σκληρή άκρη, ενώ για το αμερικανικό πουλ είναι πιο ελαφρύ και ευέλικτο, βοηθώντας στην εφαρμογή γρήγορων και ακριβών χτυπημάτων.